Het kan snel gaan. In 2010 werden in Europa minder dan 9.000 volledig elektrische auto’s verkocht, maar in 2019 was dit aantal al ruim 971.000. Hoewel dit natuurlijke een indrukwekkende hockeystickcurve toont, is het aandeel op de totale Europese automarkt nog slechts 1,95%en schiet het in die zin juist nog niet zo erg op. En toch steekt hierbinnen een innovatieve speler met kop en schouders boven de andere autoproducenten uit, de wereld daarbij een veelbelovend toekomstperspectief gevend – Tesla. De vraag die zich daarbij aandient: hoe komt het toch dat sommige ondernemingen zoveel succesvoller zijn met innoveren dan hun concurrenten?
Ruim 8 jaar na de introductie van de Model S zijn Tesla’s op veel aspecten nog steeds superieur aan vergelijkbare modellen waarmee Europese merken recent de markt hebben betreden. En dat terwijl we volop in een energietransitie zitten. En bovendien de belofte van waterstoftechnologie al aan de horizon blinkt, waarbij een fabrikant als Hyperion een actieradius van niet minder dan 1.600 kilometer in het vooruitzicht stelt. Wat maakt dat de Europese en Aziatische hoofdrolspelers al een decennium lang het nakijken hebben? Natuurlijk is dit, zoals vrijwel altijd, een combinatie van factoren. Maar een belangrijk element is toch wel Tesla’s innovatiekracht. Dat is ook dé verklaring dat het de meest waardevolle autoproducent ter wereld is terwijl Volkswagen en Toyota ruim 25(!) keer zoveel auto’s verkopen.
“Innovation is the only way to win.” Steve Jobs
Maar wat is eigenlijk innovatie? Kort gezegd betreft dit de vernieuwing van je producten, diensten, kanalen, processen of businessmodel.En net als veel van Tesla’s rivalen, worstelen ook in andere sectoren talloze organisaties met die vernieuwing: waar beginnen we, hoe creëren we maximale waarde, wat als het mislukt of als een andere partij er met ons idee van doorgaat? Elke organisatie heeft zo z’n eigen uitdagingen om aan de concurrentiedrukte ontsnappen.
Grip op het ontastbare van innovatie
Innoveren is leuk en moeilijk tegelijk. Maar dát er geïnnoveerd moet worden is evident. Organisaties weten wel dat ze tijden geld dienen te investeren in innovatie, maar hoe weten ze ook of ze het goeddoen? Er bestaat niet zoiets als een kant-en-klare blauwdruk die je hier voor als standaard aanpak kunt uitrollen. Elke organisatie is immers uniek in haar combinatie van strategie, cultuur, structuur, stakeholders, enzovoort. Er bestaat dus niet één goede manier. Afhankelijk van de eigen specifieke situatie, de ontwikkelingen in de markt en de ambities zijn er juist veel verschillende aanpakken mogelijk.
Overzicht en inzicht daarin, dát heb je nodigen dat is wat onderstaande Innovation Monitor je geeft. Hij helpt je om binnen je organisatie de voorwaarden te scheppen waarin medewerkers zich gefaciliteerd voelen in hun vernieuwende activiteiten.
Je kunt de monitor gebruiken om een assessment te doen van de huidige situatie van die faciliterende context (‘IST’). En dan te beschrijven hoe de gewenste toekomstige situatie er uit zou moeten zien(‘SOLL’). Hiermee is het vervolgens mogelijk om te inventariseren welke belemmeringen er binnen de organisatie bestaan om van die huidige situatie naar de gewenste te komen, en welke interventies hiervoor nodig zijn. Tot slot kun je de Innovation Monitor daarna gebruiken om de voortgang in de transitie van de huidige naar de gewenste situatie in de gaten te houden.
Zoals je ziet bestaat de Innovation Monitor uit vier domeinen die ieder twee of vier succesfactoren omvatten:
· Direction: Watch Tower en Purpose &Strategy;
· Execution: Customer Insights, Ecosystem, Prototype & Evaluate en Scaling;
· Foundation: People & Culture en Tools & Processes;
· Result: Impact en Value Creation.
“Creativity is thinking up new things. Innovation is doing new things.” Theodore Levitt
Deze vier domeinen bepalen tezamen het innovatie klimaat binnen jouw organisatie. De valkuil die wij regelmatig tegenkomen is dat organisaties maar enkele van die domeinen adresseren en dan vaak nog in te beperkte mate. En daar zit de essentie: vaak beginnen organisaties zomaar met innovatie vanuit een specifiek domein – in stukjes en beetjes, en zonder dat ze het complete plaatje te hebben. Daar komt bij dat binnen wat grotere organisaties vaak diverse innovatie initiatieven lopen, zonder dat de verantwoordelijken (bijvoorbeeld HR, R&D en lijnmanagers) nagaan hoe ze hun krachten kunnen bundelen. Of soms zelfs zonder dat ze van elkaar weten waar ze mee bezig zijn – en waarom. Zo spraken wij ooit een CEO die een fonds had opgericht voor innovatie en daarná pas de vraag stelde wat de bestemming van het geld moest zijn.
Kortom, de Innovation Monitor geeft je integraal grip op het innovatieklimaat binnen jouw organisatie. En hieronder vind je een korte introductie op de vier domeinen die daar onderdeel van uitmaken.
Innovatie domein 1: Direction
Watch Tower
Een van de belangrijkste dingen is misschien wel simpelweg om je heen kijken, continu in de gaten houden wat er om je heen gebeurt. Denk aan veranderingen in marktomstandigheden, zoals bijvoorbeeld technologie en wetgeving. Of aan ontwikkelingen bij je directe en indirecte concurrenten. En aan generiek klantgedrag dat zich transformeert. Vanuit deze uitkijkpost krijg je een verruimde blik over het complete speelveld, zodat je kansen en bedreigingen tijdig ziet aankomen. Deze externe analyse geeft je via zwakke signalen inzicht in factoren die je kunnen helpen om te innoveren in een relevante richting.
“Innovation happens when people are given the freedom to ask questions and the resources and power to find the answers.” Richard Branson
Purpose & Strategy
Waar is jouw organisatie goed in, wat drijft je medewerkers, wat heeft de wereld nodig, en hoe kun je daar je geld mee verdienen? Het is nodig om een antwoord te vinden op deze vragen zodat je als organisatie een gerichte bijdrage kan leveren aan de combinatie van ‘people, planet & profit’. Hier formuleer je dus duidelijk wat de purpose, oftewel het hogere doel van je organisatie, is en hoe je die vertaalt naar een strategie, zodat je succesvol van A naar B komt.
Innovatie domein 2: Execution
Customer Insights
Klanten betalen je salaris. Oftewel, de afnemers van jouw producten en diensten bepalen het succes van je organisatie. Zowel bij fundamentele als toegepaste innovatie is het dus van belang om goed te snappen wat hun wensen en behoeften zijn. Door slim gebruik te maken van de ‘voice of the customer’ – het praten met (potentiële) klanten en het kijken naar hun feitelijke gedrag – kun je als een lerende organisatie snel e nflexibel waarde voor hen creëren.
Ecosystem
Innovatie die in ‘splendid isolation’ plaatsvindt, blijkt over het algemeen weinig effectief. Geen organisatie staat op zichzelf, je kunt het niet alleen. Juist de verbinding met partijen als onderzoeksinstituten,experts, startups, partners in de waardeketen, investeerders en overheden leveren inspiratie en slagkracht. Maar ook de interactie met de stakeholders van jouw organisatie helpen je in je waardecreatie. Het is dus van belang om dit ecosysteem in kaart te brengen en te zorgen dat je betrokken bent bij alle voor jou relevante partijen daarbinnen.
“If things are not failing, You are not innovating enough.” Elon Musk
Prototype & Evaluate
Met een ‘minimum viable product’ in de vorm van bijvoorbeeld een mock-up, demo, prototype of pilot maak je je innovatie als het ware tastbaar. Het stelt je in staat om je ideeën concreet aan je doelgroepte tonen, direct te leren van de feedback die dit je oplevert en zo snel aanpassingen te doen in je proof of concept. Welk moment en welke vorm zijn het meest geschikt om dat te doen, en hoe regel je dat? Ook is het wenselijk om hier inzichtelijk te krijgen welke andere manieren waardevol zijn voor de doorontwikkeling van je innovatie.
Scaling
Als je als corporate of als startup een succesvolle innovatie in handen hebt, dan dient zich in de meeste gevallen de vraag aan hoe je dit uit gaat bouwen tot een zo groot mogelijk commercieel succes. De keuzes die je daarin maakt, zijn natuurlijk cruciaal voor het toekomstige bestaansrecht van je innovatie. Hier is het dus zaak om bewust stilte staan bij de schaalbaarheid van je activiteiten en de consequenties hiervan voor het bijbehorende verdienmodel.
Innovatie domein 3: Foundation
People & Culture
Het is een cliché, maar uiteindelijk zijn het de mensen die het moeten doen. En dat wordt in zeer belangrijke mate bepaald door het leiderschap en de cultuur binnen jouw organisatie. Denk bijvoorbeeld aan autonomie, psychologische veiligheid, voorbeeldgedrag, transparantie,multidisciplinaire samenwerking, klantgerichtheid, enzovoort. Zoals Peter Drucker’s bekende adagium luidt: ‘Culture eats strategy for breakfast’. Daaraan zou je kunnen toevoegen ‘and structure for lunch, plus technology for dinner’.De impact die leiderschap en cultuur hebben op innovatie kan moeilijk overschat worden. Dus is het van belang om te weten welke waarden je centraal wilt stellen en hoe je dat in de dagelijkse praktijk concreet doet.
Tools & Process
Innovatie is een doorlopend proces dat optimaal dient te worden ondersteund. Denk bijvoorbeeld aan doelen, kpi’s,data, technologie, budgetten en andere resources. Welk gereedschap komt het best van pas om je innovatie verder te brengen, erover te communiceren en feedback tot stand te brengen? Het bewust ontwerpen en inrichten van je denk-doe-leer processen is dus vereist, inclusief de hulpmiddelen en handvatten om daar het maximale uit te halen.
Innovatie domein 4: Result
Impact
Klanten, talenten op de arbeidsmarkt,stakeholders en de diverse partijen binnen jouw ecosysteem geven veelal de voorkeur aan innovatieve bedrijven die een positieve impact maken op de samenleving en onze planeet. Daarom dien je aandacht te geven aan het duidelijk en consistent in beeld brengen van wat het effect is van jouw innovatie activiteitenin termen van bijvoorbeeld medewerkerstevredenheid en klanttevredenheid,alsmede de maatschappelijke en ecologische uitwerking ervan.
“Innovation is everyone’s responsibility, not just R&Ds.” Albert Einstein
Value Creation
Tot slot geldt datzelfde vanzelfsprekend ook in financieel opzicht: welke waarde vertegenwoordigt een innovatie,bijvoorbeeld in termen van intellectueel eigendom, eventueel vastgelegd in een patent.Welke eventuele licentiemogelijkheden zijn? Welke nieuwe mogelijkheden creëert dit, bijvoorbeeld voor internationalisatie, samenwerkingsverbanden of spin-offs? En wat betekent dit alles voor de toekomstige bedrijfswinst?
Meetbaar maken van de waarde van Innovatie is een enorme uitdaging – maar wel cruciaal om de steun te houden van alle stakeholders. Naast bovengenoemde spelers, zullen met name ook aandeelhouders,nieuwe investeerders en financiers hierin geïnteresseerd zijn. Dus is het zaak hen dit op overtuigende wijze te kunnen presenteren.
Innovatie helpt je om toekomstbestendig te worden
De Innovation Monitor maakt op elk van de tien factoren inzichtelijk hoe je organisatie ervoor staat, waar die zich kan versterken en welke waarde dan binnen bereik ligt. In gesprek met je eigen organisatie ontdek je op basis van je scores wat specifiek voor jullie de belangrijksteaandachtspunten zijn voor het versterken van de innovatiekracht. Als je de monitor toepast leer je waarom en hoe je jouw organisatie toekomstbestendig moet maken en welke waarde dat oplevert.
Elk van de tien succesfactoren van de Innovation Monitor biedt unieke mogelijkheden en kansen om je organisatie klaarte maken voor de toekomst. Na dit inleidende artikel zullen we daarom in de komende maanden alle tien de domeinen per stuk verder uitdiepen in een artikelenreeks.
En onthoud: het enige dat moeilijker is dan het starten van iets nieuws binnen je organisatie, is het stoppen met iets ouds.
Mike Hoogveld & Pieter Paul van Oerle
PS: Meer weten over de Innovation Monitoren de waarde voor jouw organisatie? Neem dan contact op via pieterpaul@nlmtd.com of mike@nlmtd.com.
