Op 11 mei brachten we enkele van de meest vooraanstaande geesten bij elkaar die de toekomst van energie vormgeven. Tijdens dit evenement organiseerden we zes rondetafelgesprekken waarbij experts op specifieke onderwerpen elkaar konden ontmoeten en hun gedachten konden delen. Een van deze onderwerpen was de waterstoftransitie.
De waterstoftransitie is een wereldwijde beweging waarbij op elk continent drie uitdagingen moeten worden aangepakt. Allereerst moeten vraag, aanbod en voldoende transport gematcht worden. Vervolgens moet er een adequaat wettelijk kader worden ontwikkeld dat een eerlijk proces mogelijk maakt voor alle partijen in de waardeketen. Ten slotte moet ervoor worden gezorgd dat de logistiek voor zowel de lokale productie en levering van waterstof als de import van waterstof goed op zijn plaats zijn en op een veilige en beveiligde manier verlopen.
Een groep indsutrie-experts en belanghebbenden hebben de knelpunten in de waterstoftransitie, met name hoe vraag, aanbod en distributie op elkaar kunnen worden afgestemd, besproken en bediscussieerd. Bart Biebuyck, destijds werkzaam voor het EU’s Clean Hydrogen Joint Undertaking prorgramma, was aanwezig als expert op het onderwerp, waarbij Rober Jan van Vliet (nlmtd) de sessie heeft gemodereerd. Hieronder zijn de belangrijkste conclusies te vinden:
Waterstof is een cruciaal puzzelstukje in de energietransitie. Voornamelijk voor specifieke toepassingen waarbij de gevraagde en vereiste niveaus van groene energie niet kunnen worden gegarandeerd voor de specfieke energiebehoefte.
Het afstemmen van vraag, aanbod en distributie van waterstof is een van de belangrijkste uitdagingen bij waterstofprojecten.
Het garanderen van een veilige levering van waterstof is vooral cruciaal voor energie-intensieve industrieën, zoals staalproducenten. Huidige wetgeving beperkt echter de continuïteit van elektrolytische cellen (in het engels ‘electrolyzers’), tenzij de geproduceerde waterstof voor 90% groen is.
Slechts 8% van de voorgestelde waterstofprojecten in Europa wordt momenteel door banken als rendabel beschouwd. Dit benadrukt de uitdagingen bij het verkrijgen van financiering voor deze projecten.
De EU-wetgeving is strikt, voortdurend veranderend en onvoorspelbaar. In 2030 zal een nieuwe wet vereisen dat groene elektronen binnen 1 minuut na productie moeten kunnen worden gebruikt om greenwashing en valse claims te voorkomen.
Ammoniak is een alternatieve drager voor de opslag en het transport van waterstof. Seizoensopslag van waterstof is niet kosteneffectief. Het opslaan van waterstof in ammoniak is een haalbaardere optie vanwege de hogere dichtheid. Tegelijkertijd zijn er veiligheidszorgen rondom ammoniak die een obstakel vormen. Deze discussie zou moeten verschuiven naar het adresseren en vormgeven van een veilige overdracht van ammoniak. Risicobeoordeling en veiligheidsmaatregelen zijn belangrijke onderwerpen die besluitvorming beïnvloeden. We mogen hierbij niet vergeten dat dit betekent dat de prijs van ammoniak rechtstreeks de prijs van waterstof beïnvloedt.
Er wordt onderzocht of de Delta Rijn-Pijpleiding, van Rotterdam naar Chemelot, een mogelijkheid is voor het transport van waterstof. Veiligheidszorgen met betrekking tot lekkages in de pijpleiding zijn minder bepalend omdat waterstof ‘gewoon’ terug kan keren naar de lucht. Aan de andere kant, het verbranden van waterstof produceert NOx, wat wél een wetgevingszorg is.
Er worden discussies gevoerd over de vraag of er meerdere locaties moeten zijn voor zogeheette waterstof crackers of dat ze geconsolideerd moeten worden op één locatie. Deze beslissing heeft gevolgen voor infrastructuur en operaties.
Veiligheidseducatie voor en bewustwording van het publiek zijn essentieel voordat waterstofprojecten worden geïmplementeerd in gemeenschappen. Goede educatie helpt zorgen aan te pakken en weerstand te verminderen. Incidenten gerelateerd aan waterstof worden vaak veroorzaakt door nalatigheid als gevolg van een gebrek aan training.
Certificering van groene waterstof kan het beste gebeuren door de oorsprong van elektronen die bij de productie van waterstof worden gebruikt, te traceren. Wat in lijn is met de aankomende EU-wetgeving.
De ontwikkeling van een spotmarkt voor waterstof staat nog in de beginfase en zal mogelijk niet op korte termijn werkelijkheid worden.
Ondanks de complexiteit van Europese wetgeving blijft de industrie positief en op één lijn om de kritieke fase van de waterstoftransitie te doorlopen.
Tijdens het Rethinking Energy-evenement was het onderwerp waterstof één van de zes verschillende onderwerpen die werd besproken in een rondetafelsetting. Het gesprek over waterstof trok veruit de meeste belangstelling van alle deelnemers, aangezien elke organisatie lopende initiatieven heeft op het gebied van waterstof. Tegelijkertijd realiseerden de deelnemers zich dat samenwerking over de hele waardeketen een enorme versneller kan zijn voor de waterstoftransitie.
Collaborative Open Innovation Program voor de Waterstoftransitie
Op basis van de resultaten van de discussie hebben TNW, Beta-i en nlmtd zich verenigd om een “Massive Collaborative Open Innovation Program for the Hydrogen Transition ” te ontwerpen. Momenteel zijn ze bezig om een coalitie van spelers uit de hele waardeketen samen te brengen. Niet alleen voor nu, maar ook voor de komende jaren.
Een overstap naar waterstof betekent een fundamentele verschuiving in de manier waarop we energie produceren, consumeren en distribueren – waardoor het wellicht de grootste transitie sinds de industriële revolutie is. Om deze sprong te maken, moeten bedrijven samenwerken en de hele waardeketen tegelijkertijd innoveren. We heroverwegen de relaties verderop en een stuk terug in de keten, zodat elke belanghebbende wederzijdse waarde biedt.
Wij, TNW, Beta-i en nlmtd, stellen ons een ‘corporate venture squad’ voor, waar bedrijven, overheden en startups hun middelen, kennis en expertise bundelen om innovatie als een ecosysteem te stimuleren. Waar we relaties opbouwen op basis van vertrouwen, best practices enthousiast worden gedeeld en netwerken worden benut. Een grotere impact en schaal wordt bereikt wanneer iedereen zijn rol speelt in het ecosysteem.
Als je meer wilt weten over dit programma, neem dan contact op met Arno Nijhof (arno@thenextweb.com), Ricardo Marvao (ricardo.marvao@beta-i.com) of Pieter Paul van Oerle (pieterpaul@nlmtd.com).
