Maak kennis met onze serie over en met sustainability frontrunners. Doel van de serie is de zichtbaarheid van de voorlopers op het gebied van zero emission en hun aanpak te vergroten en de followers te inspireren. Hoe vullen zij hun rol in? Welke adviezen geven ze?
Vandaag: Carola Wijdoogen, auteur van de boeken ‘MVO doe je zo’ en het internationale vervolg ‘7 Roles to Create Sustainable Success’. Carola is ondernemer, eigenaar van 7 Roles, medeoprichter en bestuurder van de stichting Sustainability University (SSU) en voormalig directeur Duurzaam Ondernemen bij NS.
Tussen 2003 en 2019 was ze werkzaam bij de NS. Eerst als hoofd inkoop en hoofd portfoliomanagement & innovatie, en vanaf 2010 als directeur Duurzaam Ondernemen. Carola: “Toen ik met deze laatste rol startte was het woord sustainability nog vrijwel onbekend. Ik bracht een dosis kennis mee op gebied van ondernemen, de energiemarkt, inkoop en aanbesteding, commercie, innovatie, programma- en organisatie-management. De duurzaamheid-gerelateerde activiteiten waren verspreid door de organisatie, er zat geen centrale coördinatie op en het had nog geen naam. Ik ben begonnen met een gekaderd plan – een programma voor 3 jaar – en een reis langs andere duurzaamheidsmanagers. Mijn – ook voor de NS – nieuwe rol was destijds voorzien als een tijdelijke functie. De bedoeling was de functie na 3 jaar te borgen in de lijn. Vandaag de dag bestaat de functie nog steeds; het bleek een vak te zijn.” Ze is trots op het – samen met haar collega’s – behalen van mijlpalen als 100% windstroom voor de treinen, start van de coalitie Anders Reizen, de circulaire trein en haar voorzitterschap van de tafel duurzaam personenvervoer in het klimaatakkoord. In 2014 werd ze verkozen tot MVO Manager van het Jaar.
“Ik geloof in de kracht van bedrijven bij het realiseren van de (sociale) transities waar we voor staan.”
Waarom zet ze zich in voor het vak van de duurzaamheidsmanager? Waarom wil zij de praktijkervaring, die ze bij NS heeft opgedaan, zo graag met anderen delen? Carola: “Ik geloof in de kracht van bedrijven bij het realiseren van de (sociale) transities waar we voor staan. Uit onderzoek van de sustainability university blijkt dat het borgen van duurzaamheid in bedrijfsprocessen bij de meeste organisaties nog onvoldoende plaatsvindt. De ‘normale’ business professional moet ook met duurzaamheid aan de slag. Bij inkoop en directie staat duurzaamheid redelijk op het netvlies, en zijn er 1 of 2 personen mee bezig, maar bij bijvoorbeeld financiën, HR, ICT of logistiek is dat veel minder, of niet, het geval. Graag zou ik zien dat bedrijven en professionals hun duurzame ambities omzetten in concrete acties en innovaties. Mijn taak is dus nog niet volbracht.”
In haar boek ‘7 Roles to Create Sustainable Success’ legt Carola, aan de hand van de ervaring van bekende professionals en haar eigen ervaring, uit hoe organisaties met de 7 rollen duurzaamheid effectief kunnen integreren en hoe ze kunnen versnellen. Welke rollen heeft een duurzaamheidsmanager binnen een organisatie? En hoe krijg je mensen mee? We stellen Carola vier persoonlijke vragen.
Wat adviseer je organisaties die starten met sustainability?
Carola: “Begin met meten. Meten is weten. Dat zou ik iedereen aanraden. Kijk eerst eens waar je verbruikt en wat je gebruikt. Maak een analyse. In welke scope (1,2 of 3) zit je uitstoot?
We vragen haar of ze het zelf ook zo heeft aangepakt. Carola: ”Ja, ook ik ben begonnen met ‘meten is weten’. Voor ons bleek het energieverbruik vooral in de treinen te zitten; scope 1 en 2. Zodra ik wist waar het grootste verbruik zat, kon ik een smart doelstelling formuleren: 100% duurzame energie en daarmee ook nul uitstoot.”
“Gaandeweg de sustainability reis wordt je invloed steeds indirecter en je verantwoordelijkheid steeds groter. Dat is een volgende stap. Wat bedoel ik daarmee? NS kan de uitstoot van treinen en stations reduceren tot nul, maar als niemand daar gebruik van maakt, en nog steeds de auto of het vliegtuig neemt, dan schiet de planeet daar niets mee op. Het is, voor de impact van NS, dus net zo belangrijk dat het aandeel duurzame mobiliteit uitbreidt. Daarom ben ik in 2016 de coalitie Anders Reizen gestart.”
“Veel sustainability managers willen starten met strategische rol, maar dit moet je echt gegund worden.”
“Borg de 7 rollen in je organisatie, zoals beschreven in mijn boeken; de netwerk rol, de strategische rol, de coördinerende rol, de stimulerende rol, de mentor rol, de innovator rol, en tot slot de monitor rol. Ik ben zelf gestart met de monitor rol. Veel sustainability managers willen starten met de strategische rol, maar dit moet je echt gegund worden. De coördinerende rol is ook een goed startpunt; eerst kijken hoe duurzaamheid wordt geborgd in de formele organisatie.”
Wat adviseer je de volgende generatie sustainability managers?
Carola: “Stel nu, de technologie gaat zo hard, dat technologie alle planet en klimaat uitdagingen van de Sustainable Development Goals kan oplossen. Dit zou mooi zijn, maar dan komen er andere uitdagingen op de voorgrond. Die gaan over morele, ethische, privacy, ongelijkheidskwesties. Hoe ga je daarmee om? In mijn boek interview ik Darlene Damm van de Singularity University. Zij spreekt over Chief Ethical Officer in plaats van Chief Sustainability Officer.
“De rolverandering van Chief Sustainability Officer naar Chief Ethical Officer is een interessant toekomstperspectief.”
Dat vind ik een interessante ontwikkeling; de rol van sustainability manager evolueert naar Chief Ethical Officer. Hoe dan ook, de maatschappelijke thema’s blijven veranderen en daarmee ook de inhoudelijke focus en kennis van de sustainability manager.
Daarnaast moeten sustainability managers regelmatig blijven reflecteren op hun eigen effectiviteit. Voor change agents is persoonlijke ontwikkeling net zo belangrijk als het delen van technisch-inhoudelijke kennis.”
Wat adviseer je je jongere zelf?
Carola: “Leer van je fouten, en maak ze dus ook. Als je niets fout hebt gedaan, kun je er ook niet van leren.
“Het credo ‘alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’ klopt écht.”
Zoek eerder naar strategische coalities. Samenwerking met stakeholders en NGO’s was buitengewoon zinvol en nuttig, maar ik ben daar relatief laat mee begonnen. Het credo ‘alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’ klopt écht. Dat zag ik bijvoorbeeld bij het realiseren van 100% windstroom voor de treinen. Het project heeft een lange voorbereiding gehad met veel consultaties maar uiteindelijk ook grote impact en een jaar eerder gerealiseerd.
“Kies de projecten waar energie op zit, en zorg voor een goedgevulde la vol met ideeën.”
Kies de projecten waar energie op zit en leg de rest van je ideeën in een la. Je kunt eindeloos gaan sleuren, maar als je merkt dat je na verloop van tijd geen voet aan de grond hebt, is het tijd je plan in de la te leggen, ook al denk je dat het je beste idee is. Ik had een goedgevulde la vol met ideeën, halve projecten, soms al bijna af! Een concreet voorbeeld is het plan voor watertappunten op stations. Dit heeft een lang voortraject gehad, en dan komt ineens die ene stakeholder die er iets mee wil gaan doen. Dan is het bijzonder fijn als het plan al klaarligt.”
Wat zijn je daily mantra’s?
Carola: “Wees plezierig. Zorg voor een funfactor. Het klinkt misschien een beetje afgezaagd, maar het is ongelofelijk belangrijk dat mensen voor en met je willen werken. Zo voorkom je dat mensen nut en noodzaak gaan ontkennen (deny), eindeloos om nadere details blijven vragen (detail) en gaan vertragen (delay). Voorkom deze triple D.
“Wees plezierig. Zorg voor een funfactor.”
Wees flexibel. Het is helemaal niet erg om soms links- en soms rechtsom te gaan, als je maar de stip op de horizon in de gaten houdt. Start vanuit een coördinerende rol of juist vanuit een netwerk rol, wissel van rollen, leer van andere sustainability managers, kijk hoe anderen het doen. Ook als je al 10 jaar bezig bent, blijft dat belangrijk.
Druk op stop om een opleiding te doen, te reflecteren, voor intervisie, en om je energiebalans goed te houden. Duurzaamheidsmanagers zijn vaak te druk. SSU organiseert sinds 2016 een jaarlijks State of the Sustainability Event om duurzaamheidsmanagers bij elkaar te laten komen, om elkaar te leren kennen, en ervaringen uit te wisselen.“
Met deze serie willen we als nlmtd.com sustainability rolmodellen in de spotlight zetten; welke personen geven leiding en inhoud aan de sustainability ambitie binnen organisaties (wie zijn dat en hoe doen ze dat, in welke mate verschillen ze van elkaar, en wat is de reden daarvoor). Ben of ken je een sustainability leader die niet mag ontbreken? Neem contact op met ons: laetitia@nlmtd.com of daisy@nlmtd.com. Wil je inzicht krijgen in jouw sustainability performance en waar je het beste mee kunt beginnen? Vraag dan onze Planet Proof Kickstarter aan op: https://nlmtd.com/kickstarter
