“De toekomst is nog niet geschreven” is iets wat ik vorige maand tegen verschillende leiders en besluitvormers in het bedrijfsleven heb gezegd. Toen ik twee weken geleden bijvoorbeeld de HR Vision conferentie in Amsterdam bijwoonde, leidde ik een ronde tafel over “Ethisch leiderschap in het tijdperk van digitale technologie”. Terwijl we het onderwerp van humane technologie introduceerden, hadden we een zeer boeiende discussie over de rol die leiders in deze context kunnen spelen voor hun team of organisatie. Wat mij het meest opviel was hoeveel leiders deelden dat ze denken dat ze geen invloed hebben op de impact die opkomende technologie zal hebben op hun organisatie. Het wordt vaak gezien als een kracht die te groot is om tegen te gaan, omdat het veel efficiëntieverbeteringen met zich meebrengt voor bestaande organisaties die moeilijk te negeren zijn. Vooral als je een op aandeelhouders gebaseerd bedrijf bent met een focus op groei. Dit is niet iets nieuws, ik heb in de loop der jaren vaker gehoord. Alleen met de recente opkomst van ChatGPT is er een nieuwe golf van “stress”, die soms positief is maar ook vaak als eng wordt ervaren, het bedrijfsleven binnengedrongen. Ik ben het niet eens met leiders die denken dat ze nul tot geen invloed hebben op wat de technologie met hun organisatie zal doen. In plaats daarvan beweer ik het tegenovergestelde: door humane technologieprincipes te omarmen, kunnen we de opkomende technologieën gebruiken op een manier die ons en de planeet dient.
Dus, als je een leider bent, blijf dan lezen, want je bevindt je in een uitstekende positie om een verschil te maken. Ik zeg niet dat het gemakkelijk zal zijn en ja, je moet er ook iets voor doen. Maar gezien de angst en het onbehagen dat we voelen met betrekking tot de mogelijke negatieve impact van Generative AI op onze organisaties, of welke andere grote opkomende technologie dan ook, is het tijd om te begrijpen hoe je op een menselijke manier met deze technologieën om kunt gaan. Daarom duiken we in dit artikel in het onderwerp van humane technologie. Wat is het? Waarom is het interessant? En wat kun je doen om het toe te passen op jezelf, je team of je bedrijf? Het is mijn doel om je te laten zien dat je een verschil kunt maken als je je concentreert op de dingen die je kunt doen in plaats van je te laten verlammen door overweldiging. Ik zal een dystopisch en utopisch scenario verkennen van twee fictieve organisaties die je laten zien wat er kan gebeuren als je niet menselijk handelt in de context van opkomende technologie.
"Door humane technologieprincipes te omarmen, kunnen we de opkomende technologieën gebruiken op een manier die ons en de planeet dient. "
Wat is humane technologie?
Humane technologie is een technologie die is ontworpen en ontwikkeld met een focus op het ondersteunen van menselijk welzijn, gezonde relaties en zinvolle ervaringen, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften en waarden van alle gebruikers. Humane technologie respecteert de omgeving waarin we leven en waardeert menselijke aandacht, privacy en autonomie en is ontworpen om mensen te helpen in plaats van ze te controleren of te manipuleren. Humane technologie geeft prioriteit aan transparantie, verantwoording en ethische overwegingen zoals privacy en veiligheid en is toegankelijk voor alle mensen, ongeacht hun sociaaleconomische status, geslacht, ras of andere factoren. Het is bedoeld om het leven te verbeteren en te verrijken, terwijl negatieve effecten op de geestelijke gezondheid en sociale relaties tot een minimum worden beperkt.
Het Dystopische scenario: Leiders richten zich op efficiëntie tegen elke prijs
Ik stel je graag voor aan TechCorp, een bedrijf dat de mentaliteit belichaamt van prioriteit geven aan efficiëntie boven alles. Hun bedrijfsslogan is: “Efficiëntie boven Menselijkheid: Maar een Klik Verwijderd van Wereld Dominantie“. Er is een niet aflatende druk en lange werktijden zijn normaal. Je kunt je afvragen of er wel een balans is tussen werk en privé. Wanneer het bedrijf ChatGPT ontdekt, stellen ze een klein intern team samen om uit te zoeken wat de impact van ChatGPT zou kunnen zijn voor hun organisatie. Er wordt onderzocht in welke domeinen en functionele gebieden de technologie extra waarde kan toevoegen om de activiteiten en verantwoordelijkheden van de werknemers efficiënter te maken.
Waar de technologie hen in staat kan stellen om content te creëren, vergaderagenda’s op te stellen en sneller te brainstormen, zien zij dit als mogelijkheden om dezelfde medewerkers meer werk te laten doen buiten hun huidige verantwoordelijkheden. In die zin kunnen ze bijdragen aan het verkrijgen van nog meer inkomsten voor TechCorp. Sarah, die er werkt, vindt het in eerste instantie best cool dat haar bedrijf tech-trends volgt en deze snel wil implementeren in de organisatie. Binnen haar functie is ze verantwoordelijk voor het definiëren van de technische vereisten van nieuwe producten. Als ze ontdekt dat de eerste concepten van ChatGPT haar in staat stellen om haar werk bijna twee keer zo snel te doen, is ze verliefd.
Wat Sarah echter niet had verwacht, is dat de tijd die ze bespaart door ChatGPT te gebruiken, wordt geregistreerd door haar computer en dat de informatie wordt doorgegeven aan de leiding. De leiding van TechCorp ontvangt de gegevens over de tijd die wordt bespaard en ziet dit als een enorm potentieel voor efficiëntiewinst. Ze besluiten een op cookies gebaseerd beloningssysteem in hun applicaties te installeren voor Sara en andere werknemers die ChatGPT snel begrijpen en daardoor beter presteren (uit het oogpunt van efficiëntie). Sara is hier niet proactief over geïnformeerd en begint zich opgebrand te voelen door de hoeveelheid schermtijd die ze voor haar baas maakt. Ze is aangespoord om meer uren te maken en wordt daarvoor beloond, maar tegen welke prijs?
Het utopische scenario: Leiders richten zich op humane technologieprincipes
In plaats van TechCorp: HarmonyTech. Deze organisatie omarmt humane technologieprincipes en legt sterk de nadruk op menselijk welzijn. Hun bedrijfsslogan is: “Tech+Hart: Waar Mensen, Natuur en Apparatuur een Happy Dance Doen”. Binnen deze organisatie is er een sterk geloof dat menselijke verbinding, vertrouwen, flexibiliteit en de empowerment van werknemers de drijvende krachten zijn achter het succes van het bedrijf. Otis, die er werkt, voelt zich gewaardeerd en gesteund in zijn professionele en persoonlijke groei. Technologie wordt beschouwd als een essentieel hulpmiddel om de werknemers te ondersteunen bij het bereiken van hun bedrijfs- en persoonlijke doelen, maar wordt altijd beschouwd als een middel om een doel te bereiken. Wanneer ChatGPT de markt betreedt, wordt net als bij TechCorp een klein team van medewerkers gevraagd om uit te zoeken wat de technologie de organisatie kan opleveren. Ook hier wordt de efficiëntiewinst voor verschillende repetitieve taken geïdentificeerd.
Maar in plaats van dit alleen te zien als een kans om mensen meer te laten werken, wordt het leiderschap erop gewezen dat er nu een kans is om op verschillende manieren waarde te creëren. De efficiëntiewinst stelt HarmonyTech in staat om nog steeds haar omzetdoelstellingen te halen en tegelijkertijd een sterkere band met haar medewerkers op te bouwen. Dit kan op verschillende manieren, waarbij de specifieke technologie al dan niet wordt meegenomen. In het geval van ChatGPT zou het kunnen leiden tot een toename van het geluk van werknemers, omdat saaie taken kunnen worden gedaan in samenwerking met de AI-tools. Afhankelijk van het type organisatie zijn er verschillende voordelen die het geluk van werknemers of maatschappelijke bijdragen kunnen vergroten, zoals verbeterde klantenservice of ondersteunende data-analyse.
Leren over domeinen heen wordt hier omarmd en leidt tot betere inzichten over hoe de technologie een verschil kan maken voor HarmonyTech. Door mensen van verschillende afdelingen en achtergronden samen te brengen en een feedbackloop op te zetten, leidt de ChatGPT-verkenning ertoe dat de gewonnen 4 uur per week “teruggegeven” worden aan de mensen, zolang ze deze tijd besteden aan een van de sociale ontwikkelingsdoelen waar het bedrijf zich aan gecommitteerd heeft. Otis voelt zich meer gewaardeerd en zijn persoonlijke band met de organisatie groeit. Hij is blij dat technologie wordt gebruikt als een middel om hem en de organisatie te dienen.
De kloof overbruggen: wat je mist als je geen gebruik maakt van humane technologie
Zoals je je waarschijnlijk al realiseert, zijn er een aantal belangrijke verschillen die tussen de twee scenario’s geïdentificeerd kunnen worden. Het eerste verschil is de mindset “Focus op efficiëntie” tegenover de mindset “Focus op menselijk welzijn”. In het dystopische scenario van TechCorp stellen leiders efficiëntie boven alles. De implementatie van ChatGPT binnen de organisatie wordt gedaan om de efficiëntie te verhogen en meer inkomsten te genereren, zonder rekening te houden met de mogelijke (lange termijn) negatieve impact op het welzijn van de werknemers. Waar deze aanpak de organisatie zeker zal helpen om haar omzet- en groeidoelstellingen op korte termijn te halen en misschien zelfs te overtreffen, kan het ook leiden tot een daling van de productiviteit door een toename van zieke mensen en mensen die de organisatie verlaten.
Deze uitkomst kan rampzalig zijn voor TechCorp alleen, maar stel je eens voor wat er met onze maatschappij gebeurt als meerdere organisaties deze mentaliteit aanhouden. Bij HarmonyTech daarentegen ligt de nadruk op humane technologieprincipes. Ze leggen sterk de nadruk op het welzijn van hun werknemers. In deze mentaliteit wordt de efficiëntie die wordt bereikt met nieuwe technologie gezien als een kans om op verschillende manieren waarde te creëren, waardoor werknemers meer tijd hebben voor persoonlijke ontwikkeling en bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan sociale doelen.
Het tweede verschil dat duidelijk kan worden geïdentificeerd is de mindset “Controle en beheersing” versus de mindset “Empowerment van werknemers”. In TechCorp wordt Sarah onbewust het slachtoffer van overmatige monitoring en controle. De tijd die ze bespaart door ChatGPT te gebruiken, wordt bijgehouden en door de leiding gebruikt om efficiëntiewinst te meten. Er wordt een beloningssysteem ingevoerd zonder haar toestemming, wat leidt tot een gevoel van burn-out en het gevoel te worden uitgebuit voor haar toegenomen schermtijd. Bij HarmonyTech daarentegen voelen werknemers zoals Otis zich gewaardeerd en gesteund in hun persoonlijke en professionele groei. De organisatie geeft haar werknemers meer macht en autonomie, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze de efficiëntiewinst van technologie gebruiken. In dit geval wordt de gewonnen tijd teruggegeven aan de werknemers die hun balans tussen werk en privé kunnen verbeteren en deze tijd kunnen besteden aan sociale ontwikkelingsdoelen die aansluiten bij de waarden van het bedrijf. Deze aanpak versterkt de persoonlijke band en het geluk van de werknemers binnen de organisatie.
Als we kijken naar de belangrijkste uitdagingen waar leiders in organisaties voor staan, zoals het verzorgen van het aantal mensen met een burn-out, het aantal organisaties dat moeite heeft om talent aan te trekken en de negatieve impact die de focus op alleen maar groei heeft op onze planeet, is het duidelijk dat we onze huidige mindset moeten verschuiven van efficiëntie naar een meer mensgerichte benadering van technologie. De belangrijkste verschillen zitten in de prioriteiten die leiders stellen, de overweging van het doel van technologie-implementatie en de balans tussen controle en empowerment. Omdat de toekomst nog niet geschreven is en je je nu bewust bent van de potentiële gevaren, moedig ik je ten zeerste aan om een stap te zetten en de tijd te nemen om je eigen mening te (her)vormen om het potentieel van Humane Technologie voor jezelf en je organisatie te ontketenen. Het is gevaarlijk voor jezelf, je team en de maatschappij om een nauwe focus op efficiëntie te houden.
Door dit idee te omarmen kun je een cruciaal verschil maken in de manier waarop je voor je medewerkers zorgt en de manier waarop je waarde creëert die verder gaat dan financiële waarde. Maar hoe begin je? Ik zou aanraden om het FOMO 2.0 raamwerk te gebruiken.
FOMO 2.0
Het FOMO 2.0 raamwerk is een proces in vier stappen voor individuen en organisaties om jou in je kritisch denken te begeleiden in de context van opkomende technologie. Dit alles met het doel om leiders in staat te stellen meer verantwoorde technologische beslissingen te nemen. De stappen zijn: Vorm je eigen mening, Organiseer conflict, Voeg inzichten samen en Orkestreer actie. Het raamwerk moedigt leiders aan om eerst kritisch na te denken over hoe technologie hun werk en organisatie zal beïnvloeden, vervolgens diverse perspectieven en informatie van anderen te verzamelen, deze inzichten samen te voegen en te synthetiseren, en ten slotte actie te ondernemen op basis van het nieuwverworven inzicht. Het is een hulpmiddel om leiders te helpen door de complexiteit van opkomende technologie te navigeren en weloverwogen beslissingen te nemen.
F: (Form your own opinion) Vorm je eigen mening – neem de tijd om na te denken over hoe de principes van Humane Technologie jouw werk, het werk van je team en je organisatie kunnen beïnvloeden. Wat is volgens jou de rol van jouw organisatie in het bevorderen van een veilige en prettige omgeving voor jezelf, je werknemers en de samenleving? Regels en voorschriften met betrekking tot (opkomende) technologie lopen over het algemeen achter. Ben jij als zakelijk leider verantwoordelijk voor hoe technologie wordt toegepast?
O: (Organize conflict) Organiseer conflict – als je eenmaal je eigen visie hebt gecreëerd, organiseer dan een bijeenkomst met 5-8 mensen met verschillende functies. Zorg ervoor dat je verschillende perspectieven op je mening verzamelt. Aangezien we in onze eigen cookiewereld leven, kan het krijgen van inzichten van collega’s die op andere afdelingen werken of een andere achtergrond hebben, je geest echt openen. Bespreek het dystopische en utopische scenario met hen en kijk hoe ze reageren. Wat zijn de belangrijkste kansen en uitdagingen die zij zien binnen hun teams?
M: (Merge insights) inzichten samenvoegen – zorg ervoor dat je iets doet met de nieuwe informatie en perspectieven die je hebt verkregen. Werk samen met je communicatiespecialist en laat de mensen in je team of organisatie weten wat je weet.
O: (Orchestrate) Orkestreer – handel ernaar. In 50% van de gevallen die ik in mijn onderzoek heb bekeken, kregen leiders nieuwe perspectieven maar deelden ze die niet op de juiste manier in hun team of organisatie. Laat jezelf en je mensen niet in de steek. Leiders die zich bekommeren om en aanpassen aan de veranderingen om hen heen, boeken betere resultaten.
Hoe je denkt, beïnvloedt hoe je je voelt en dit beïnvloedt hoe je handelt. Dit leidt tot resultaten. Dus, welke mindset wil jij omarmen in de context van opkomende technologie?
Bedankt voor het lezen – als je vragen hebt over Humane Technologie of het FOMO 2.0 model, stuur me dan gerust een mail op maxime@nlmtd.com.
