Sandra van der Pal
Manager nlmtd
Sandra van der Pal is innovatie-expert bij nlmtd in het team Publiek en Sociaal Domein. Ze krijgt energie van het vinden van innovatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Met ervaring als startup-oprichter, consultant, accelerator-bouwer en innovatiemanager kent ze alle kanten van (open) innovatie. Verbinden staat voor haar centraal, omdat samenwerking essentieel is voor de transities van vandaag.
Deel dit artikel
Op dinsdag 1 juli stond Felix Meritis in Amsterdam in het teken van Transition2025 — een nieuw event van Change Inc., ondersteund door nlmtd. Honderden denkers en doeners kwamen samen om inzichten, ideeën en projecten te delen, elkaar te inspireren en plannen te smeden voor de versnelling van de duurzaamheidstransitie.
In één dag vol keynotes, panelgesprekken, breakouts en ontmoetingen werd duidelijk: de transitie is in volle gang, maar vraagt meer lef, systeemdenken en samenwerking. Niet wachten op de ideale omstandigheden, maar beginnen – en volhouden.
Wat Transition2025 ons liet zien
De transitie naar een duurzamere samenleving is complex, vaak weerbarstig en soms ontmoedigend. Toch was de energie tijdens Transition2025 hoopvol en constructief. Sprekers benadrukten dat hoop geen naïviteit is, maar een essentiële brandstof voor verandering. Zoals Hans Stegeman (Triodos Bank) het verwoordde: “Je hoeft niet precies te weten hoe de ideale situatie eruitziet. Een verlangen naar verbetering is genoeg om aan de toekomst te werken.”
Tegelijkertijd werd pijnlijk zichtbaar dat het huidige systeem serieuze tekortkomingen vertoont. Rinke Zonneveld (InvestNL) wees erop dat financiering vaak niet het grootste probleem is, maar dat gebrek aan consistent beleid, incoherente regelgeving en onvoldoende systeemdenken innovatieve bedrijven en startups tegenhouden. Hij sprak over een “cycle of disillusion”, waarin innovaties stranden voordat ze echt kunnen opschalen. Wat nodig is, zei hij, is “de lange lijn” — koersvast blijven, ondanks obstakels, en beleid en innovatie beter op elkaar afstemmen.
Maar zelfs zonder perfect beleid of duidelijke kaders ligt de bal niet alleen bij ‘het systeem’. De dag liet zien dat er genoeg is wat we wél zelf kunnen doen en dat juist in die ruimte creativiteit en daadkracht ontstaan.
De complexiteit van de energietransitie hoeft niet ontmoedigend te zijn, maar nodigt juist uit om creatief te worden. Volgens Roderick Glerum (Vattenfall) zijn we aangekomen in renewable 2.0, een fase vol grilligheid en paradoxen. Ondanks dat jaarlijks miljoenen kilo’s duurzame energie verloren gaan en honderden projecten wachten op netaansluiting, is hij hoopvol: “Crisis is een tijd van gevaar én van kansen. Durf exponentieel te dromen.”
“Crisis is een tijd van gevaar én van kansen. Durf exponentieel te dromen.”
Mike Hoogveld (nlmtd) legde de vinger op een andere zere plek: ons eigen gedrag. Ons brein kiest instinctief voor de status quo, wil risico’s vermijden en energie besparen. Dat maakt verandering moeilijk. Zijn advies: neem bewust de tijd, beslis in diverse groepen en gebruik verhalen die zowel het probleem als het lonkende perspectief zichtbaar maken. “Vertragen om te versnellen,” noemt hij dat.
Tijdens het panel over leiderschap en draagvlak werd duidelijk dat echte verandering niet van bovenaf opgelegd kan worden. Marianne van Keep en Simone Kranendonk onderstreepten hoe belangrijk het is om de volledige keten en het ecosysteem mee te nemen, en kwetsbaarheid te tonen als leider. Authentiek luisteren, verbinding maken en de taal van je doelgroep spreken blijken cruciaal om anderen in beweging te krijgen.
De afsluiting door Tom Peeters (Crisp) was een oproep tot ambitie: volgens hem mikken we collectief nog te laag. “Het heet Transition2025, niet eindstation 2025,” stelde hij. Hij pleitte voor het bouwen van nieuwe systemen in plaats van het blijven aanpassen van oude — en voor het blijven bewegen, ook voorbij de horizon.
De winnaars van de Transition Awards 2025
Aan het einde van de dag werden de Transition Awards uitgereikt. Voor deze editie werden 291 projecten ingezonden. Voor elk van de vijf categorieën koos een jury een winnaar, en via een online stemronde werd ook de publieksprijs bepaald.
De zes winnaars laten zien dat vernieuwing overal mogelijk is – als je durft te beginnen:
Energie: Burgerinitiatief Vledder (Triodos Bank) — een bewonersgedreven project dat laat zien hoe lokale samenwerking grote impact kan maken.
Bouw: Kantoor vol Afval (Popma ter Steege, Vink Bouw, Rijksvastgoedbedrijf) — een inspirerend kantoor gebouwd met 90% hergebruikte materialen, mogelijk gemaakt door een vooruitstrevende overheid.
Mobiliteit: Electrifly planes and airports (NRG2Fly) — pionierswerk in elektrische luchtvaart, met oog voor infrastructuur en opschaling.
Circulariteit: SteelClean UP (SCW Systems) — een oplossing om staalproductie circulair en schoner te maken, met wereldwijde potentie.
Voeding: Plant Protein Forward (Foodvalley NL) — een ketenaanpak die boeren en afnemers verbindt voor lokale plantaardige eiwitten.
Publieksprijs: The Sharing Group – People’s Power Plant, gekozen door 6.830 stemmen.
Transition2025 maakte duidelijk dat de uitdagingen groot zijn, maar ook dat de energie, kennis en ideeën er al zijn om ze aan te pakken. Het vraagt een integrale aanpak, het lef om buiten gebaande paden te gaan en het geduld om koersvast te blijven, ook als het moeilijk wordt.
De toekomst is geen eindstation, maar een proces. En dat proces is al begonnen — wij hoeven alleen nog maar in beweging te blijven.
Let’s create the future. Together.
