Maak kennis met onze serie over en met sustainability frontrunners. Doel van de serie is de zichtbaarheid van de voorlopers op het gebied van zero emission en hun aanpak te vergroten en de followers te inspireren. Hoe vullen zij hun rol in? Welke adviezen geven ze?
In deze serie praten we meestal met mensen die werken aan verduurzaming binnen een organisatie. In die gesprekken kwam verschillende keren het belang naar voren van een goede wisselwerking tussen bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Vandaag daarom eens iemand aan het woord met een hele andere rol: Liset Meddens is directeur van Fossielvrij NL en dus niet zozeer bezig met verduurzamen van haar eigen organisatie, maar met het hele systeem.
Zoals de naam doet vermoeden, streeft Fossielvrij NL naar een samenleving op basis van 100% hernieuwbare energie. Dat doen ze als onderdeel van het internationale 350.org. Liset: “Wij bouwen een burgerbeweging om de klimaatcrisis aan te pakken en de macht van grote fossiele bedrijven te doorbreken. De invloed van de fossiele industrie is vanuit de historie erg groot: ze zitten overal aan tafel en weten het oor van de overheid eenvoudig te vinden. Wij willen die dynamiek doorbreken door de burger meer macht te geven.”
Liset heeft een duidelijk beeld van waar we heen moeten. We spraken haar over het pad daarnaar toe, en of zj die wisselwerking tussen maatschappelijke organisaties en frontrunners uit het bedrijfsleven op dezelfde manier ervaart.
Wat adviseer je organisaties die starten met sustainability?
Liset: ”Sustainability is een erg breed begrip. Definieer om te beginnen dus wat je precies bedoelt: Je eigen organisatie verduurzamen of meer dan dat? Die ambitie mag je best hoog leggen. Dat is de basis van je visie: waar wil je dat de wereld heen gaat? Daarbij is het belangrijk dat je rekening houdt met waar de grootste opgaves liggen en de thema’s waar jij het meeste aan kan bijdragen. Als je weet waar je heen wilt, kun je terugdenken welke stappen nodig zijn en hoe je die kan nemen. Durf daarbij in eerste instantie te denken buiten de gebaande paden! Zo zorg je ervoor dat goede, ambitieuze ideeën niet direct sneuvelen op een uitvoeringsargument. Kijk pas aan het eind naar wat je hebt opgeschreven en pas dan realisme toe.
Iedereen denkt altijd dat je moet werken in kleine stapjes, maar als je je doelen scherp stelt en goed nadenkt over hoe je die gaat bereiken is vaak veel meer mogelijk dan je denkt. Wees dus niet te terughoudend en focus niet alleen op je emissies. Bijvoorbeeld met je keuze voor een pensioenfonds kan je óók een grote impact hebben!
“Iedereen denkt altijd dat kleine stapjes nodig zijn, maar als je je doelen scherp stelt en goed nadenkt over hoe je die gaat bereiken is vaak veel meer mogelijk dan je denkt.”
Een mooi voorbeeld is de verkiezingscampagne van 2017. Een week voor de stemdatum was klimaat nog amper een thema geweest in de campagne. Daar ergerde ik me aan, maar ik zag ook niet wat ik zo last-minute nog kon doen. Totdat ik op een bijeenkomst van de klimaatsector was waar Jort Kelder sprak. Hij ging maar door over het gebrek aan aandacht voor ons onderwerp. ‘We vonden dat toch zo belangrijk?’ Hij was vooral aan het provoceren, maar triggerde me wel! Samen met een andere aanwezige hebben we die avond nog een plan uit de grond gestampt om klimaat op de agenda van het slotdebat bij de NOS te krijgen. Een petitie die we opzetten was in no-time 10.000 keer ondertekend. Voor ik het wist hing vervolgens de hoofdredacteur van de NOS aan de telefoon en was klimaat het centrale onderwerp van het debat. Mijn frustratie werd blijkbaar breed gedeeld. Moraal van dit verhaal? Maak jezelf niet te klein. Er kan zó veel meer dan je zelf denkt!”
“Maak jezelf dus niet te klein. Er kan vaak zo veel meer dan je zelf denkt”.
Wat adviseer je de volgende generatie sustainability managers?
Liset: “Om te beginnen: kijk kritisch naar waar je aan de slag gaat. Sustainability manager bij een fossiel bedrijf is gewoon onzin. Uiteindelijk moet je duurzaamheid integreren in de dagelijkse activiteiten. Dat is lastig als je werkt bij een bedrijf dat een product maakt dat in de kern niet duurzaam is. Pak daarnaast de rol van aanjager en wees niet bang om te zeggen wat nodig is. Mensen met een hart voor sustainability willen vaak meer en harder de rest. Dan is het lastig als de rest van de organisatie niet zo snel kan veranderen, maar dat is juist een reden om wèl te trekken. Kijk op welk gebied grote stappen mogelijk zijn en laat je niet afleiden. Uiteindelijk is dat hoe je mensen de juiste kant op trekt. Ik merk overigens dat er veel meer begrip is onder jongeren, alleen moeten zij vooralsnog wel de kans krijgen om echt het verschil te kunnen maken. Dus bij dezen ook een oproep aan alle managers om jongeren die plek te geven als sustainability manager!”
“Het is lastig als de organisatie niet zo snel kan veranderen als je wilt. Maar dat is juist een reden om wél eraan te trekken”
Wat adviseer je je jongere zelf?
Liset: “Houd op met die nu-nu-nu stress, denk ik. Al lang voor Fossielvrij liep ik als jongerenvertegenwoordiger rond op VN-toppen en had ik constant een gevoel van urgentie. Dat dingen nu anders moesten. Inmiddels zijn we acht jaar verder en heb ik geleerd dat die constante focus op ‘nu’ niet helpt. Om echt effectief te zijn moet je vooruit kunnen plannen en uit rust kunnen handelen. Dat helpt ook om wat zorgvuldiger te zijn met processen om tot besluiten te komen en met groepen af te stemmen.
Die nu-stress ligt echter constant op de loer. Bijvoorbeeld toen ik moeder werd: toen kreeg ‘de volgende generatie’ voor mij ineens een heel persoonlijk gezicht.. Alles wat ik voelde kwam daardoor verder in een stroomversnelling. Ik was echt kwaad op het kabinet dat ze aangesproken waren door een rechter op hun beleid maar dat vonnis gewoon naast zich neerlegden. Uiteindelijk moet je die woede en stress vertalen in iets effectiefs. Uiteindelijk is me dat wel gelukt. Dus waar ik vroeger misschien was gaan kamperen op het Binnenhof, gebruik ik het nu als energie om te blijven werken aan de lange termijn.
“Om echt effectief te zijn moet je vooruit kunnen plannen en uit rust kunnen handelen”
Wat zijn je daily mantra’s?
Wees hoopvol, optimisme is heel belangrijk. Het is in deze sector makkelijk depressief te worden van de feiten. Je moet je kop natuurlijk niet in het zand steken, maar een omgeving van mensen en initiatieven waar je blij van wordt is wel belangrijk. Wat dat betreft zou ik iedereen kunnen aanraden om wat tijd vrij te maken om mee te draaien als vrijwilliger. Ga een paar uur minder werken per week en doe iets wat je belangrijk vindt. Volgens mij heeft ieder mens behoefte aan een zekere zingeving en het is gewoon leuk!
“Een omgeving van mensen en initiatieven waar je blij van wordt is wel belangrijk”
En zoals ik eerder ook al vertelde: met een kleine groep mensen kun je veel bereiken. Als ik kijk naar onze eigen beweging, zie ik dat het ons is gelukt om het publieke debat te beïnvloeden. We zien fossiele bedrijven nu eindelijk als een concreet probleem in plaats van een abstract gesprek over duurzaamheid. Bij ABP (het grootste pensioenfonds van Europa) hebben wij met een groepje van vier vrijwilligers gezorgd dat zij kritischer kijken naar hun investeringen in de fossiele industrie. Het Concertgebouw en het Van Gogh Museum hebben alle banden met Shell doorbroken. Dit zijn echt grote organisaties die beïnvloed worden door de inspanning van een kleine groep mensen.
Met deze serie willen we als nlmtd sustainability rolmodellen in de spotlight zetten; welke personen geven leiding en inhoud aan de sustainability ambitie binnen organisaties (wie zijn dat en hoe doen ze dat, in welke mate verschillen ze van elkaar, en wat is de reden daarvoor). Ben of ken je een sustainability leader die niet mag ontbreken? Neem contact op met ons: jasper@nlmtd.com of nick@nlmtd.com.
