Mike Hoogveld
Co-founder nlmtd
Mike Hoogveld is partner bij nlmtd en expert op het gebied van toekomstbestendig organiseren. Met ruim twintig jaar ervaring als manager en adviseur in een grote verscheidenheid aan organisaties in binnen- en buitenland is Mike ook startup mentor, verricht hij wetenschappelijk onderzoek aan Nyenrode, en doceert hij aan diverse universiteiten en business schools.
Deel dit artikel
In het eerste artikel van de serie Transities Versnellen neemt Mike Hoogveld je mee in de wereld van systeemdenken, samenwerking en leiderschap. Geïnspireerd door ecosystemen en de natuur laat hij zien hoe deze principes kunnen bijdragen aan duurzame impact.
Een kettingreactie
Door intensieve bejaging waren wolven in Yellowstone al sinds het begin van de twintigste eeuw verdwenen. Dit had tot gevolg dat de elandenpopulatie daarna verdubbelde. Door hun overbegrazing raakte het ecosysteem uit balans. Vooral langs de oevers van de Yellowstone-rivier ging de biodiversiteit hard achteruit.
In 1995 werden daarom 41 wolven opnieuw uitgezet in het park. Dit markeerde het begin van wat biologen een ‘trofische cascade’ noemen, een kettingreactie in het ecosysteem. De wolven haalden het aantal elanden drastisch omlaag en hun achtergelaten prooiresten trokken aaseters aan zoals arenden, raven en coyotes. Planten kregen weer de ruimte om te groeien. Dat leidde tot meer bessen voor grizzlyberen, die daardoor in aantal toenamen. Zangvogels keerden terug omdat er weer bomen waren om in te nestelen. Ook het aantal bijen en kolibries nam toe, omdat er weer bloemen waren om zich mee te voeden. Muizen en konijnen vonden opnieuw dekking in het landschap, wat hen beschermde tegen roofdieren.
De wortels van de teruggekeerde bomen verstevigden de rivieroevers, die bovendien minder vertrapt werden door elandenhoeven. Daardoor nam de erosie af, werd het water helderder en keerden vissoorten terug. Ook de bevers kwamen terug, met dammen die leefgebieden vormden voor reptielen, amfibieën, otters en vissen. En zelfs de elanden die overbleven, bleken uiteindelijk sterker en gezonder dan voorheen [1].
Wat leert het Yellowstone-verhaal ons over maatschappelijke transities, zoals die in energie of voedsel?
Allereerst dat alles met alles verbonden is. Een ingreep op de juiste plek (zoals de herintroductie van de wolf) kan onverwachte kettingreacties veroorzaken, waarbij één verandering leidt tot vele andere.
De kunst is om te zien waar het systeem het meest uit balans is en daar gericht in te grijpen. Niet alles tegelijk willen veranderen, maar beginnen bij de onderdelen met de grootste hefboomwerking. Zoals in Yellowstone: zonder wolven geen balans. Ook in onze samenleving vraagt dat om geduld en doorzettingsvermogen. Want fundamentele verandering kost tijd. Maar één weloverwogen stap kan genoeg zijn om een hele transitie in beweging te zetten.
En minstens zo belangrijk: transities vragen om samenwerking. Zonder betrokkenheid van bewoners, bedrijven en beleidsmakers strandt zelfs het beste plan. Ook in Yellowstone waren er veel critici, maar door actief te communiceren en transparant te zijn over doelen en resultaten, ontstond er draagvlak. Dát is de essentie van transitie: niet alleen groots dromen, maar vooral slim, gericht en samen handelen.
Meer weten over het succesvol realiseren van transities? Neem contact met ons op.
[1] Bron: The Wolves of Yellowstone, National Geographic
