Sandra van der Pal
Manager nlmtd
Sandra van der Pal is innovatie-expert bij nlmtd in het team Publiek en Sociaal Domein. Ze krijgt energie van het vinden van innovatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Met ervaring als startup-oprichter, consultant, accelerator-bouwer en innovatiemanager kent ze alle kanten van (open) innovatie. Verbinden staat voor haar centraal, omdat samenwerking essentieel is voor de transities van vandaag.
Marijke Vos
Director nlmtd
Marijke Vos brengt ervaring in innovatie, strategie en digitale transformatie bij corporates, startups en overheid, met een brede achtergrond in financiële dienstverlening, ICT en duurzame energie. Haar oprechte aanpak wekt vertrouwen en zet organisaties in beweging.
Deel dit artikel
Reflecties van onze TNW-conferentiesessie – 20 juni 2025
Overheidsaanbesteding is een krachtig, maar vaak onderbenut instrument om innovatie te stimuleren. Tijdens de TNW-conferentie op 20 juni organiseerden Sandra van der Pal (TNW Programs) en Marijke Vos (nltmd) een interactieve sessie over hoe (semi-)overheidsorganisaties van aanbesteding een ware motor voor innovatie kunnen maken.
Expert sprekers Fredo Schotanus (Consultant Significant Synergy & Professor in Public Procurement aan de Universiteit Utrecht) en Maurice van Rooijen (Project leader innovation-oriented procurement, Ministerie van Defensie) deelden inzichten met een diverse groep overheidsinkopers, innovators, consultants en professionals. Samen onderzochten ze wat ons tegenhoudt en wat er wél kan.
Waarom zijn overheidsaanbestedingen een belangrijke hefboom voor innovatie?
In theorie is de match tussen publieke organisaties en innovatieve bedrijven duidelijk. Innovatieve bedrijven zijn goed gepositioneerd om:
- Creatieve, out-of-the-box oplossingen te leveren
- Transities in sectoren zoals energie, mobiliteit en voedsel te versnellen
- Werk aantrekkelijker en betekenisvoller te maken
Ondertussen bieden publieke organisaties:
- Een breed scala aan complexe maatschappelijke uitdagingen
- Een stabiele, ondersteunende omgeving voor experimenten
- Geloofwaardigheid, toegang tot netwerken en schaalbaarheid
Dus in theorie is er een match. Maar wat gebeurt er in de praktijk?
De realiteit: lage opname, hoge barrières
Ondanks het potentieel blijft innovatiegerichte aanbesteding een marginale praktijk in de EU. Innovatiepartnerschappen vormen bijvoorbeeld slechts 0.01% van alle aanbestedingen die in 2023 op TED (Tenders Electronic Daily) worden gepubliceerd. Procedures zijn vaak complex, rigide en sluiten niet aan bij de manier waarop innovatie in de praktijk werkt.
Veelvoorkomende problemen in de huidige aanbestedingspraktijk zijn:
- Een focus op bestaande, bewezen oplossingen
- Risicomijding en juridische complexiteit
- Technische overspecificatie
- Hoge toetredingsdrempels voor startups en het mkb
Innovatievriendelijke aanbesteding vereist extra capaciteiten: tijd, kennis, planning, budget, contractbeheer – en bovenal een mentaliteitsverandering.
Dus wat kunnen we doen?
De sessie bood een toolkit met praktische ideeën om aanbestedingen innovatievriendelijker te maken, zoals:
- Houd het gesprek gaande
Dialoog tijdens een aanbestedingsproces is niet verboden. Binnen de wettelijke grenzen kan transparante betrokkenheid met alle partijen leiden tot betere resultaten. - Plan vanaf het begin opschaling
Bedenk al vroeg wat te doen als een innovatie succesvol blijkt. Zijn collega’s of andere afdelingen al betrokken? Is er een pad naar opschaling? - Laat contractvereisten evolueren
U kunt de vereisten in een contract geleidelijk laten toenemen. Dit stimuleert innovatie en duurzaamheid door ruimte te bieden voor ontwikkeling tijdens de implementatie. - Bied ruimte voor veranderingen en innovatie tijdens de looptijd van het contract
Formuleer doelgerichte gunningscriteria die ruimte laten voor innovatie. Flexibiliteit moet ook mogelijk zijn tijdens de uitvoeringsfase, zolang de kern van het contract intact blijft. - Prijsvraag als kans voor innovatiegericht aanbesteden.
De prijsvraag wordt in Nederland niet vaak gebruikt, en zeker niet voor innovatiegericht aanbesteden. Dit terwijl de prijsvraag als voordeel heeft dat, zodra de winnaar(s) aan de verplichtingen van de prijsvraag hebben voldaan, er onderhandeld kan worden over een vervolgcontract zonder dat er een nieuwe aanbesteding nodig is.
We willen nog een zesde aanbeveling toevoegen: Houd de externe mogelijkheden in de gaten en weet wat er om u heen op de markt gebeurt.
Closing thoughts
Overheidsaanbesteding is niet alleen een juridisch proces. Het is een strategisch instrument. Met de juiste mentaliteit, kennis en een paar slimme aanpassingen kunnen we van aanbesteding een motor van innovatie maken die zowel publieke organisaties als de maatschappij als geheel ten goede komt.
Wij, als nlmtd, gaan een vervolgbijeenkomst organiseren op deze rondetafel, onder leiding van Monique Alblas en Mirjam Ros. Interesse? Mail naar sandra@nlmtd.com
Samen bouwen aan een duurzame toekomst
De mogelijkheden om een betere toekomst te creëren voor organisaties, de samenleving en onze planeet zijn oneindig. De toekomst begint vandaag, en daarom gaan we direct aan de slag. We noemen onszelf niet voor niets nlmtd, – zonder klinkers of hoofdletters, want wij denken en doen zonder beperkingen.
Met een team van meer dan 90 experts, met ervaring bij toonaangevende strategieadviesbureaus, innovatieve bedrijven en startups, helpen we organisaties bij strategie, innovatie en transformatie. Van visie naar uitvoering, wereldwijd en met meetbare impact.
Sandra van der Pal
Sandra van der Pal
