Pieter Paul van Oerle
Founder nlmtd
Pieter Paul van Oerle is founder van nlmtd en expert in ecosystemische innovatie. Met zijn achtergrond in business economics en ruim twintig jaar ervaring helpt hij organisaties toekomstbestendig te worden door innovatieprogramma’s te ontwikkelen met het (tech)ecosysteem. Pieter Paul richt zich op waardecreatie die bijdraagt aan klant, maatschappij en planeet.
Deel dit artikel
Minister Vincent Karremans van Economische Zaken wil met zijn ‘3% R&D-actieplan’ zorgen dat Nederland voldoende gaat investeren in innovatie. Hij noemt daarbij een lijst van 9 acties om haperende innovatie aan te pakken. Ook TNO lanceerde recent een advies om te werken aan High-Tech Megaclusters.
“Laten we nu echt in actie komen en de Europese krachten bundelen om versneld onze strategische onafhankelijkheid te vergroten. De voorwaarden om duurzame innovatieve clusters te creëren en bestaande clusters te versnellen zijn er, maar dat gaat niet vanzelf.”
BNR nodigde mij uit om te bespreken hoe een sterk cluster versneld gerealiseerd kan worden. Het werd een mooi gesprek met John van Schagen en Patrick van der Pijl – met aandacht voor de verschillende typen ecosystemen en clusters die er zijn, de kracht van publieke bestedingen als aanjager van innovatie, en concrete voorbeelden van clusters die al sterk staan zoals Brainport en Wageningen, en clusters die zich verder kunnen ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld rond Lelystad Airport (Duurzame Luchtvaart en Energietransitie) of rond Noordwijk (Space).
Daarbij bespreken we de waarde van het ontwikkelen met een “dual use” mindset, waarbij overheid en defensie opdrachten kunnen neerleggen in de markt die zowel waarde in andere industrieën als waarde voor defensie kunnen creëren.
Ik geloof erin dat we in Nederland de kennis en kunde in huis hebben om versneld meer Duurzame Megaclusters te ontwikkelen. De urgentie is groot. We kunnen bewijzen dat een duurzame en innovatieve economie onze onafhankelijkheid van andere geo-politieke spelers kan verminderen, en de basis kan vormen van een transformatie van de economie die zich kan ontwikkelen zonder de draagkracht van de aarde te overschrijden. Waarbij we rekening houden met planetaire, ecologische grenzen.
Zes stappen om versneld sterke clusters te ontwikkelen
Europa moet met gerichte stappen zijn positie versterken. Als we kijken naar de lessen van Oekraïne, zien we zes concrete acties waarmee we binnen enkele maanden een sterk innovatief en toekomstbestendig mega cluster kunnen ontwikkelen.
- Duidelijke keuzes maken – Europa moet kiezen op welke kerngebieden het zich wil focussen. Het is voor elk individueel land niet haalbaar en niet nodig om op alle vlakken uit te blinken. Door scherpe keuzes te maken en gerichte clusters te ontwikkelen, kan versneld vooruitgang worden geboekt.
- Key challenges definiëren met grote organisaties - Overheden, ministeries, defensie en toonaangevende bedrijven moeten gezamenlijk de belangrijkste uitdagingen identificeren. Welke probleemgebieden bieden de meeste kans op vooruitgang? Denk aan cybersecurity, defensietechnologie, space, autonome systemen, smart materials, energieonafhankelijkheid en geavanceerde productieprocessen.
- Innovatieve ecosystemen versneld opbouwen - Clusters floreren wanneer bedrijven, kennisinstellingen en overheden intensief samenwerken. Door innovatiehubs te lanceren met directe toegang tot financiering en regelgeving die experimenten stimuleert, kunnen innovaties veel sneller van de grond komen.
- Opschalen door publiek-private samenwerking - Overheden moeten zorgen voor initiële investeringen in de juiste voorzieningen en eerste experimenten, terwijl bedrijven de schaalvergroting mogelijk maken. De overheid en defensie als ‘launching customer’ voor innovatie is een grote kans die we hiervoor moeten benutten.
In Oekraïne zien we hoe private bedrijven in samenwerking met de overheid een ultramoderne defensie-industrie hebben opgezet in recordtijd. Europa kan hiervan leren.
- Versneld valideren van nieuwe producten en diensten - Door snel en iteratief nieuwe services en producten te testen in samenwerking met partners en opdrachtgevers, kunnen we in korte tijd valideren welke oplossingen het meest effectief zijn. Dit versnelt de innovatiecyclus en voorkomt langdurige ontwikkeltrajecten zonder marktvalidatie.
- Samenwerking binnen Europa intensiveren - Tot slot moet er een sterk Europees samenwerkingsverband komen om deze technologieën breed in te zetten en verder op te schalen. Dit zorgt voor een veerkrachtige en zelfvoorzienende technologische basis in Europa.
Conclusie
De geopolitieke situatie creëert urgentie om snel sterke innovatieve clusters te ontwikkelen. Dit vraagt om strategische keuzes, intensieve samenwerking en daadkrachtige actie.
Er moeten duidelijke keuzes worden gemaakt over welke clusters per land extra aandacht krijgen. Dan kunnen we, net als in Oekraïne, binnen enkele jaren een megasprong voorwaarts maken die zowel onze veiligheid als onze economische ontwikkeling versterkt.
De kans ligt nu voor het grijpen. Als Europa deze kans benut, kan het een krachtige, autonome speler worden in de wereldorde van de toekomst. Daarom sluit ik af met een oproep:
