Willem Koeman
Director
Willem werkt al ruim 15 jaar op het snijvlak digitale innovatie, publieke governance en maatschappelijke transities. Vanuit zijn rol als Director bij nlmtd help ik publieke en private organisaties met digitale strategieën die niet alleen toekomstbestendig zijn, maar ook maatschappelijke waarde toevoegen. Ik verbind mensen en ideeën, breng overzicht in complexe vraagstukken en zorg dat mooie ambities ook echt tot uitvoering komen.
Deel dit artikel
Europa op een kruispunt: waarom digitale soevereiniteit niet kan wachten
Tijdens het recente ‘Welcome to Change’-festival in het WTC Amsterdam kwamen leiders uit tech, beleid en onderzoek samen om een van Europa’s meest urgente uitdagingen aan te pakken: digitale autonomie. Willem Koeman, directeur bij nlmtd, verkende het gesprek hoe Europa de regie kan terugpakken in een wereld waarin algoritmes bepalen wat we zien en waar data de nieuwe valuta is geworden. De vraag is niet langer óf we soevereiniteit nodig hebben—maar hoe snel we die kunnen realiseren.
Waarom digitale autonomie ertoe doet
Ellen Mok, oprichter van de Digitale Doetank, opende de discussie met een harde realiteit: Europa’s kritieke infrastructuur draait grotendeels op Amerikaanse technologie. “Dat ging jaren goed,” merkte ze op, “maar wel onder Amerikaans recht, niet het onze.” Digitale soevereiniteit draait niet om isolatie—het gaat om controle. Controle over technologie, over data, en over de wetten die daarop van toepassing zijn. Zonder die controle dreigt Europa een digitale kolonie te worden, afhankelijk van buitenlandse belangen die niet altijd stroken met de onze. De urgentie is duidelijk. Geopolitieke spanningen, zoals Trump’s harde machtspolitiek en de oorlog in Oekraïne, onderstrepen de kwetsbaarheid van Europa’s positie. Zoals Mok het verwoordde: “Als we onze waarden willen verdedigen, hebben we de mogelijkheid nodig om onafhankelijk te handelen.”.
De mythe dat overstappen complex of onveilig is, klopt niet. We kunnen aantonen dat het veilig is.
Waar beginnen we?
Panellid Diana Krieger, medeoprichter van de privacygerichte e‑mailprovider Soverin, stelde een praktische eerste stap voor: heroverweeg je e‑mail. “E‑mail is nog steeds het grootste sociale netwerk,” legde ze uit. “Je postvak bevat je digitale leven—gezondheid, financiën, familie. Gratis e‑maildiensten maken daarvan een datagoudmijn voor profilering.”
Meer dan individuele actie
Voor organisaties is de uitdaging groter, maar net zo cruciaal. Quirine van Eeden van het Rathenau Instituut benadrukte dat technologiekeuzes politiek zijn. “Inkoop is niet alleen een technische beslissing—het gaat om macht,” zei ze. Haar oproep: “zorg voor een gelijk speelveld voor Europese aanbieders. Voer in elke aanbesteding een soevereiniteitscheck uit. Als alternatieven haalbaar zijn, geef ze een plek aan de onderhandelingstafel.”
Krieger was het eens en merkte op dat Europese technologie bestaat, maar moeite heeft om door ingesleten gewoonten heen te breken. “De mythe dat overstappen complex of onveilig is, klopt niet. We kunnen aantonen dat het veilig is.”
De politieke aan zet
Voormalig Kamerlid Jesse Six Dijkstra, auteur van een parlementair initiatief over Cloud soevereiniteit, lichtte de rol van de politiek toe. Zijn plan: een soevereine Nederlandse Cloud in 2029. “Nationale veiligheid en strategische investeringen zijn niet gratis,” zei hij. “Maar vendor lock‑in bij Amerikaanse hyperscalers is óók kostbaar—prijzen kunnen jaarlijks met 30% stijgen.” Zijn oplossing? Publiek-private samenwerkingen om een Europese technologiestack op te bouwen. “De technologie is er. Wat ontbreekt is urgentie en coördinatie.”
Ellen Mok voegde een praktische oproep toe: “Stem op digitale kandidaten in het parlement. Het is een politiek vraagstuk, en we hebben mensen met de juiste kennis in de Kamer nodig.” Ze riep kiezers op om voorbij partijgrenzen te kijken en kandidaten te prioriteren die digitale soevereiniteit begrijpen.
De technologie is er. Wat ontbreekt is urgentie en coördinatie.
Hoe ziet succes eruit?
Voor het panel gaat succes niet over isolatie—het draait om bewustwording en controle. “Als individuen en organisaties weloverwogen keuzes kunnen maken over hun digitale identiteit, is dat een kantelpunt,” zei Krieger.
Mok trok een parallel met duurzaamheid: “Tien jaar geleden beseften we dat we de planeet aan het uitputten waren. Digitale autonomie is vergelijkbaar—hoe langer we wachten, hoe hoger de kosten.”
De vooruitzichten
De inzet kan nauwelijks hoger zijn. “Big Tech wint,” waarschuwde Van Eeden. “Als we nu niet handelen, zal de afhankelijkheid verder toenemen.” Six Dijkstra was het eens: “Dit gaat niet over Trump of de koppen van vandaag. Het is een structureel vraagstuk. We kunnen niet terug naar vroeger.”
De boodschap was duidelijk: verandering is gaande—maar niet snel genoeg. Europa moet investeren, innoveren en nieuwe wetten in het leven roepen om de regie te herpakken. Zoals Mok concludeerde: “Het schip heeft de haven verlaten. Tijd om de oversteek te maken.”
Uw volgende stappen
Zoekt u ondersteuning bij het doorvoeren van deze veranderingen in uw organisatie? Bij nlmtd helpen we organisaties digitale autonomie om te zetten in een strategisch voordeel door:
- Het in kaart brengen van uw digitale afhankelijkheden en het identificeren van soevereiniteitsrisico’s.
- Het ontwerpen van inkoopstrategieën die Europese technologie en open standaarden prioriteren.
- Het bouwen van ecosystemen en partnerschappen om de adoptie van soevereine oplossingen te versnellen.
- Het verankeren van autonomie in uw digitale routekaart zonder innovatie of kostenefficiëntie op te offeren.
Maak soevereiniteit concreet; neem contact met ons op.
