Stedin versnelt de energietransitie met emissievrije en ergonomische innovaties
Uitdaging
Het versnellen van de aanleg van laag- en middenspanningsnetten, met speciale aandacht voor zero-emissie en ergonomie.
Resultaten
Met tech- en sectorscouting (open innovatie) zijn per knelpunt oplossingen gezocht, wat resulteerde in maar liefst 211 oplossingen voor zero emissie en 187 ideeën voor ergonomische verbeteringen. Vervolgens zijn drie strategieën ontwikkeld voor zero-emissie en ergonomie, met een duidelijke focus op praktische en haalbare implementatie.
Klant
Stedin: Een grote netbeheerder in Nederland verantwoordelijk voor ruim 2,3 miljoen huishoudens en zakelijke klanten
In het kort
Stedin wil de energietransitie versnellen en de aanleg van elektriciteitsnetten opschalen, door zero emissie en ergonomische innovaties in te zetten. Het doel is de aanleg op te schalen door werkzaamheden emissievrij zonder CO2, stikstof of fijnstof, en met minder fysieke belasting voor monteurs, uit te voeren. nlmtd werd ingeschakeld om wereldwijd innovatieve oplossingen te verkennen via databases, experts en inzichten uit andere sectoren. De aanpak resulteerde in scenario’s die de aanleg van netten versnellen, juist doordat ze bijdragen aan duurzame bouw en (fysiek)inclusievere werkomstandigheden.
Door te investeren in zero emissie en ergonomische oplossingen, draagt Stedin niet alleen bij aan de energietransitie, maar ook aan een gezondere planeet en gezondere werkomstandigheden.
Uitdaging
Emissievrije opschaling
De energietransitie vereist een drastische opschaling van elektriciteitsnetten. Bij de aanleg van netten is de uitstoot een beperkende factor (met name bij Natura2000 gebieden en emissievrije zones in steden). Het gebruik van bijvoorbeeld diesel-motoren geeft overlast en leidt steeds vaker tot vertraging of zelfs uitstel van projecten. Stedin zoekt oplossingen voor een emissievrije aanleg.
Verminderen van de fysieke belasting
Bij de aanleg van netten is de beschikbaarheid van personeel een andere beperkende factor. Het werk van monteurs is fysiek zwaar door zwaardere kabels en drukte boven- en ondergronds. Stedin wil het beroep aantrekkelijker en inclusiever maken door de fysieke belasting voor monteurs te verminderen. Met slimme innovaties kan Stedin een voortrekkersrol spelen in ergonomische verbeteringen.
We wilden met dit onderzoek zeker weten dat we alle opties om te versnellen bekeken hebben. Dat we geen panklare oplossingen over het hoofd zien.
Proces
nlmtd is gevraagd mee te denken over deze uitdagingen. De voornaamste vraag vanuit Stedin: “Zien we geen slimme oplossingen (uit binnen- en buitenland, of andere sectoren) over het hoofd die ons kunnen helpen?” Met dit vraagstuk zijn we aan de slag gegaan middels een intensieve zoektocht naar oplossingen, waarbij gebruik is gemaakt van techscans, workshops, veldbezoeken en expertsessies. Hier uit kwamen relevante technologieën naar voren die op basis van scenario’s zijn getoetst, waarna ze in samenwerking met partners konden worden geïmplementeerd.
Deepdive in het proces
Innovatieve techscans
De aanpak bestond uit het analyseren van huidige uitdagingen en het zoeken naar innovatieve oplossingen. Dit gebeurde met behulp van een ‘uitkijktoren’-project, waarin we op drie manieren wereldwijd naar innovatieve oplossingen hebben gezocht.
- We scouten in databases naar tech-oplossingen.
- We lanceren challenges.
- We doen research en raadplegen experts uit andere sectoren en in binnen- en buitenland.
Op deze manier bood de ‘uitkijktoren’ nieuw inzicht in diverse beschikbare oplossingsrichtingen en werden er relevante technologieën geïdentificeerd op zowel het gebied van emissievrij bouwen als het verminderen van de fysieke belasting bij de aanleg van het net. Bekijk de infographic over zero-emissie en ergonomie.
We spraken bijvoorbeeld een deelnemer aan de Volvo Ocean Race over hoe zij ervoor zorgt dat ze optimaal functioneert tijdens het leveren van zeer fysieke arbeid in moeilijke weersomstandigheden.
Scenario ontwikkeling
Het ‘uitkijktoren’-project hielp ook bij het in kaart brengen van eindgebruikers, hun activiteiten en behoeften. Daarnaast werden de belangrijkste probleemgebieden, trends, ontwikkelingen en bestaande initiatieven rondom emissievrij en ergonomisch werken binnen en buiten Stedin duidelijk. Dit waren allemaal waardevolle inzichten die hielpen bij de ontwikkeling en selectie van kansrijke scenario’s. De scenario’s gaven een belangrijke kijk op de bruikbaarheid en haalbaarheid van de gevonden oplossingen.
Samenwerking met partners
Al snel kwamen er waardevolle oplossingen naar voren. Dit is een positieve uitkomst voor Stedin en Netbeheer Nederland, waarmee ze direct aan de slag kunnen. Voor de implementatie van de emissievrije oplossingen werd er samengewerkt met verschillende partners zoals Emission-0, een online platform voor het huren en verhuren van elektrisch materieel voor bouwwerkzaamheden, en Limach, een fabrikant van elektrische bouwmachines. Voor het ergonomie vraagstuk werden o.a. AirSpades, een fabrikant van luchtaangedreven grondgraafgereedschap, Nano-drills, een zeer compacte boormachine voor de aanleg van relatief korte leidingen en kabels, en sensortechnologieën ingezet om fysieke belasting te verminderen en inclusie te bevorderen.
Resultaten
We kwamen uiteindelijk uit op 211 zero emissie oplossingen en 187 ergonomie oplossingen. Beiden zijn gecategoriseerd en geprioriteerd. Voor het bouwen zonder uitstoot zagen we met name oplossingen voor duurzaam graven, duurzaam transport en het verduurzamen van krachtbronnen. Om de ergonomie te verbeteren zagen we met name oplossingen op het gebied van mechanisering, ergonomische hulpmiddelen en materiaal en preventie. De gevonden oplossingen zijn weergeven in een infographic.
Inmiddels is er gestart met de elektrificatie van bouwmateriaal via partners, worden ergonomische hulpmiddelen zoals AirSpades en StrongArm-harnassen geimplementeerd en wordt er ook een kennisplatform geactiveerd om innovatie te delen.
Next steps
Samenwerking en urgentie zijn essentieel gebleken in dit traject. Nu de oplossingsrichtingen zijn uitgewerkt, ligt de focus op het opschalen van succesvolle pilots (“de versnellingsbak”) en het verdelen van acties binnen het ecosysteem. Onder begeleiding van nlmtd is dit proces vormgegeven, waarbij vragen zoals “wie pakt het op?” en “hoe werkt het?” centraal stonden. Stedin financiert ‘de uitkijktoren’ en heeft de resultaten breed gedeeld met een ecosysteem dat aannemers, netbeheerders en andere stakeholders omvat. Door kennis te delen en samen te werken, wordt maximale impact gerealiseerd.
Conclusie
Stedin heeft bewezen dat een duurzame energietransitie binnen handbereik ligt wanneer innovatie en samenwerking de drijvende krachten zijn. Door zero emissie en ergonomie centraal te stellen, combineert Stedin milieuverantwoorde oplossingen met aandacht voor de gezondheid en inclusiviteit van werknemers. Deze integrale aanpak toont aan dat vooruitgang op het gebied van duurzaamheid hand in hand kan gaan met verbeterde arbeidsomstandigheden en sociale verantwoordelijkheid, wat een krachtig voorbeeld is voor de sector en daarbuiten.
Meer weten? Wij werkten hieraan!
Leonie Dorresteijn
Leonie Dorresteijn
Daisy Rood
Daisy Rood
